Υπάρχει η πολιτική βούληση για πραγματική αντιμετώπιση της Βίας και της Παραβατικότητας στην Εκπαίδευση;
Τα αυξανόμενα κι εντεινόμενα περιστατικά αποκλίνουσας συμπεριφοράς, σχολικής βίας και παιδικής και εφηβικής παραβατικότητας είναι μείζον ζήτημα για την Οργάνωσή μας όπως και για την κοινωνία. Η ασφάλεια των παιδιών, η αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητας ενός εκάστου των παιδιών αλλά και το δικαίωμά τους στην απρόσκοπτη διαδικασία της μάθησης καθώς και ευχάριστη και ήρεμη κοινωνική ζωή στο σχολείο αποτελούν για την ΠΟΕΔ κρίσιμο αιτούμενο και προτεραιότητα στην εκπαιδευτική καθημερινότητα.
Τα όσα επισυμβαίνουν στον χώρο των σχολείων τα τελευταία χρόνια και παίρνουν διαστάσεις μέσα και από την προβολή που τυγχάνουν από τα ΜΜΕ, δυστυχώς, επιβεβαιώνουν, τα όσα η Οργάνωση των δασκάλων εδώ και χρόνια επισημαίνει και για τα οποία κρούει των κώδωνα του κινδύνου σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων. Δυστυχώς, τα φαινόμενα δύσκολων συμπεριφορών τα συναντούμε, πια, από τη νηπιακή ηλικία. Οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι καλούνται διαχειριστούν όλο και περισσότερα φαινόμενα εκδήλωσης παιδικής βίας και αποκλίνουσας συμπεριφοράς, πιο πολύπλοκων εκφάνσεων και περισσότερης έντασης.
Έστω και τώρα, αργοπορημένα μεν, αφού μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων πέρασε στην ενηλικίωση χωρίς να δεχτεί τις αναγκαίες παρεμβάσεις, ας αναληφθούν οι δέουσες πρωτοβουλίες άμεσα για δημιουργία του σωστού πλαισίου, πρόληψης, κατά κύριο λόγο, αντιμετώπισης και διαχείρισης του φαινομένου.
Πρέπει, όμως, να γίνει αποδεκτό από όλους πως προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην πρόληψη, αφού η καταστολή και η θεραπεία δεν έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα. Συνεπώς, ένα Κράτος που σέβεται τον εαυτό του και τους πολίτες του επενδύει τους πόρους του, ανθρώπινους και υλικούς, εκεί που πραγματικά ωφελεί τους πολίτες του. Η μέτρηση των παραγόντων κινδύνου για να εκδηλώσει ένα παιδί τέτοια συμπεριφορά, η χαρτογράφηση των κοινωνικών παραγόντων αλλά και των εγγενών, η πρόληψη της σχολικής αποτυχίας και η σωστή οργάνωση κι ενίσχυση του μαθησιακού περιβάλλοντος, η έγκαιρη παρέμβαση προς το άτομο – μαθητή αλλά και προς την οικογένεια είναι κρίσιμες συνιστώσες που επιβάλλεται να διέπουν το αποτελεσματικό πλαίσιο της προληπτικής πολιτικής για τη σχολική βία και την παιδική παραβατικότητα.
Επιβάλλεται το εκπαιδευτικό σύστημα και το Υπουργείο Παιδείας (ΥΠΠ) να αναλάβει την ευθύνη απέναντι στην κοινωνία και τους πολίτες να προβεί σε όλες εκείνες τις θεσμικές, πολιτικές αλλά και νομοθετικές ρυθμίσεις, έτσι ώστε αφενός να εκπονηθούν προγράμματα, αφετέρου μηχανισμοί, που σκοπό θα έχουν, μέσα από τη βελτίωση της σχολικής καθημερινότητας, την προαγωγή της ψυχικής υγείας, την ευημερία των παιδιών, αλλά κυρίως την πρόληψη με στόχο την αποτροπή μελλοντικής εκδήλωσης παραβατικής συμπεριφοράς.
Εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο συνιστά η έκθεση Καπαρδή (2009), της οποίας όσα μέτρα εφαρμόστηκαν, που δυστυχώς αυτά ήταν πολύ μικρό μέρος της συνολικής πρότασης, αποδείχθηκαν αποτελεσματικά. Παράλληλα η αξιοποίηση εκθέσεων κυπριακών και διεθνών φορέων σχετικών με την παιδική παραβατικότητα και τη σχολική βία, που παρακολουθούν τόσο το ίδιο το φαινόμενο όπως εξελίσσεται αλλά και την επικαιροποίηση των πλαισίων αντιμετώπισης μέσα από εντόπιες και διεθνείς έρευνες, σίγουρα θα ενισχύσει την όλη προσπάθεια θωρακίζοντας τη με στέρεο θεωρητικό υπόβαθρο και εμπλουτίζοντας την με δόκιμες δράσεις.
Από το Διεθνές Παρατηρητήριο για τη βία στα σχολεία καταγράφεται ξεκάθαρα: «Έγινε μια έρευνα του κυπριακού παρατηρητηρίου για τη βία στα σχολεία σε συνεργασία με το διεθνές παρατηρητήριο το 2010-2011 και κάλυψε τους μαθητές και εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Από ό, τι γνωρίζουμε και απ’ ό, τι φαίνεται, τα πορίσματα και οι εισηγήσεις αυτής της έρευνας δεν έχουν μελετηθεί από τους αρμόδιους φορείς καθώς και όλους τους εμπλεκόμενους». Από μόνη της η έγκυρη αυτή τοποθέτηση καταδεικνύει την αναγκαιότητα να τροχοδρομηθούν σχεδιασμοί, που να είναι άμεσα υλοποιήσιμοι, κάτι που διαπιστώνεται πως είναι εφικτό.
Ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός από πλευράς του ΥΠΠ αλλά κι ευρύτερα του Κρατικού Μηχανισμού, αφού επιβάλλεται η εμπλοκή τουλάχιστον ακόμα τριών Υπουργείων, (Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υγείας και Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης) σε συνδυασμό με τον καλύτερο δυνατό συντονισμό των Υπηρεσιών τους, για την αντιμετώπιση του προβλήματος της αποκλίνουσας συμπεριφοράς, της σχολικής βίας, της παραβατικότητας και της θυματοποίησης στο σχολείο, πρέπει να συνίσταται στην πρόληψη, στη διάγνωση, στην αντιμετώπιση και στην παρακολούθηση της βελτιωτικής διαδικασίας, που να ξεκινά από το νηπιαγωγείο και να τελειώνει στην Τρίτη Λυκείου, με τρόπο που να προσφέρεται μέσα από τις καλύτερες δυνατές συνθήκες, σε ΟΛΑ τα παιδιά που την δικαιούνται και την χρειάζονται.
Ο σχεδιασμός αυτός, που πρέπει να στοχεύει στη θετική ενίσχυση και αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή, καθώς και στην ενδυνάμωση της οικογένειας, προτείνουμε, μετά από μελέτη, να περιλαμβάνει, ανάμεσα σε άλλα:
-
Βελτίωση των διαδικασιών εξέτασης των παραπομπών εντός του Μηχανισμού Εντοπισμού και Στήριξης.
-
Ενίσχυση της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (ΥΕΨ) με το κατάλληλο προσοντούχο προσωπικό, έτσι ώστε να υπάρχει δυνατότητα άμεσης ανταπόκρισης στις ανάγκες της σχολικής μονάδας.
-
Ενίσχυση της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης (ΟΑΠ) με προσοντούχο προσωπικό, κατάλληλα εκπαιδευμένο για κάθε βαθμίδα αλλά και με περισσότερες δυνατότητες λήψης και υλοποίησης αποφάσεων άμεσης στήριξης σχολείων και παιδιών.
-
Αναθεώρηση του κώδικα πειθαρχίας.
-
Παιδαγωγική στήριξη εντός του σχολείου, μέσα από ενίσχυση σε εκπαιδευτικό προσωπικό και κατάλληλη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
-
Ενίσχυση υποστηρικτικών υπηρεσιών (Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, Υπηρεσία Ψυχικής Υγείας και Αστυνομία), αναβάθμιση της συνεργασίας τους με το σχολείο αλλά και βελτίωση του συντονισμού μεταξύ τους
-
Δημιουργία χώρου απασχόλησης και διαλόγου εντός της σχολικής μονάδας.
-
Δημιουργία Κέντρων Στήριξης και Αγωγής (Πολυθεματικά Κέντρα)
-
Ορισμός πλαισίου διαδικασίας απόσπασης του παιδιού στο ΚεΣτΑ, με απώτερο στόχο από τη μια να μην απομονωθεί από το σχολικό του περιβάλλον αλλά και η επανένταξη του να τον βρει ενδυναμωμένο.
-
Αξιοποίηση σχολικών κτηρίων που έχουν κλείσει.
-
Διαμόρφωση εσωτερικού κι εξωτερικού χώρου για τις ανάγκες της υπηρεσίας που θα στεγαστούν
-
Αίθουσες επαφής με τους ειδικούς για διάγνωση και αγωγή
-
Αίθουσες συναντήσεων και διαλόγου τόσο με τα παιδιά όσο και με τους γονείς τους.
-
Αίθουσες με δημιουργική απασχόληση των μαθητών
-
Αθλητικοί χώροι
-
Ενασχόληση με τη φύση
Δυστυχώς οι πολιτικές των «οροφών» στην εκπαίδευση, δηλαδή ο καθορισμός ενός συγκεκριμένου αριθμού εκπαιδευτικών που θα διορίζονται στην εκπαίδευση, ανεξάρτητα από τις πραγματικές ανάγκες που θα υπάρχουν, δημιουργεί βάσιμες ανησυχίες στην ΠΟΕΔ ότι το Υπουργείο δεν μπορεί και δεν είναι διατεθειμένο να προχωρήσει στην επίλυση των προβλημάτων και στην αντιμετώπιση κυρίως της παραβατικότητας, προς όφελος των παιδιών μας.
Οι ανησυχίες μας εντείνονται περισσότερο με την εισαγωγή του απαράδεκτου εργασιακού καθεστώτος που αποφασίστηκε ετσιθελικά, χωρίς οποιαδήποτε διαβούλευση, το οποίο αποτελεί έμπρακτη απόδειξη ότι κρίσιμα εκπαιδευτικά ζητήματα αντιμετωπίζονται υπό το πρίσμα στεγνών λογιστικών εξοικονομήσεων αντί του καλού της εκπαίδευσης, των παιδιών και της ορθολογιστικής αντιμετώπισης όλων εκείνων των προβλημάτων που θα βελτιώσουν την παρεχόμενη εκπαίδευση των παιδιών.
Η ΠΟΕΔ αντιδρά και διαμαρτύρεται σε πολιτικές που, σήμερα, στα μάτια και στην αντίληψη της κοινωνίας μπορεί να μη φαίνονται ότι είναι επικίνδυνες, αλλά στα μάτια και στην αντίληψη εμάς, των άμεσα εμπλεκομένων, των εκπαιδευτικών, είναι επικίνδυνες για το δημόσιο σχολείο. Ζημιώνουν σε τελευταία ανάλυση τα δικά μας παιδιά.
Όλοι μαζί, εκπαιδευτικοί, γονείς και η ευρύτερη κοινωνία οφείλουμε από κοινού να προστατεύσουμε και να θωρακίσουμε το δημόσιο σχολείο, ό,τι πολυτιμότερο έχουμε να προσφέρουμε στις νεότερες γενιές.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΕΔ