Εκπροσώπηση ΠΟΕΔ στο συνέδριο της ETUCE για την ένταξη προσφύγων και μεταναστών στην εκπαίδευση
Στις 25 και 26 Σεπτεμβρίου 2025 η Βαρσοβία φιλοξένησε το τελικό συνέδριο του ευρωπαϊκού έργου ETU4REF – “In and Through Education: Education Trade Unions support the inclusion of refugees and migrants”, που υλοποιείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Παιδεία (ETUCE) σε συνεργασία με εταίρους και με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το συνέδριο αυτό αποτέλεσε τον επιστημονικό και πολιτικό απολογισμό μιας διετούς πρωτοβουλίας που είχε ως στόχο να ενισχύσει τη συμβολή των εκπαιδευτικών συνδικάτων στην υποστήριξη της ένταξης προσφύγων και μεταναστών στα εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρώπης. Η ένταξη αυτή θεωρείται στρατηγικής σημασίας, καθώς η εκπαίδευση δεν είναι μόνο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα αλλά και καθοριστικός παράγοντας κοινωνικής συνοχής, δημοκρατικής συμμετοχής και προώθησης της ισότητας.
Στο συνέδριο συμμετείχαν εκπρόσωποι εκπαιδευτικών οργανώσεων, πανεπιστημιακοί ερευνητές, φορείς χάραξης πολιτικής και συνδικαλιστικοί φορείς από όλη την Ευρώπη, ενώ την ΠΟΕΔ εκπροσώπησαν ο Γενικός Γραμματέας Χάρης Χαραλάμπους και ο Βοηθός Γενικός Γραμματέας Μιχάλης Αλεξόπουλος, οι οποίοι συνέβαλαν ενεργά στις εργασίες, παρουσιάζοντας τις εμπειρίες και τις προκλήσεις του κυπριακού εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και ανταλλάσσοντας πρακτικές και πολιτικές με ομολόγους τους από άλλες χώρες. Η παρουσία τους κατέδειξε τον ενεργό ρόλο της ΠΟΕΔ στη διεθνή εκπαιδευτική κοινότητα και την προσήλωσή της στην προώθηση πολιτικών που ευνοούν την ισότιμη πρόσβαση όλων των παιδιών στην εκπαίδευση, ανεξαρτήτως εθνικής, γλωσσικής ή κοινωνικής προέλευσης.
Οι συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στη Βαρσοβία ανέδειξαν ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη να διασφαλιστεί η ίση πρόσβαση όλων των παιδιών σε ποιοτική εκπαίδευση, καθώς και στην επιτακτική απαίτηση για επιμόρφωση και στήριξη των εκπαιδευτικών, ώστε να ανταποκρίνονται στις σύνθετες απαιτήσεις τάξεων με μεγάλη πολιτισμική και γλωσσική ποικιλομορφία. Αναδείχθηκε επίσης ο ρόλος του σχολείου ως καίριου χώρου διαμόρφωσης αξιών και στάσεων, με την εκπαίδευση να καλείται να αντιμετωπίσει φαινόμενα διακρίσεων και να λειτουργήσει ως μηχανισμός κοινωνικής συνοχής. Παράλληλα, τονίστηκε ότι οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα χρειάζονται κατάλληλες συνθήκες εργασίας, πόρους και θεσμική υποστήριξη, καθώς συχνά επιβαρύνονται με αυξημένο φόρτο και σύνθετες παιδαγωγικές και κοινωνικές προκλήσεις.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας της ETUCE, η οποία καταγράφει τις πολιτικές και πρακτικές που εφαρμόζονται σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, εντοπίζει τις ελλείψεις και τα εμπόδια στην ένταξη προσφύγων και μεταναστών και παράλληλα αναδεικνύει καλές πρακτικές που μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η ανάπτυξη εργαλείων για την εκμάθηση γλώσσας, η ενίσχυση της συνεργασίας σχολείου–οικογένειας και η δημιουργία ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων, όπως το MOOC που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου για την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών συνδικάτων και την παροχή εξειδικευμένης γνώσης στα μέλη τους.
Ο Πρόεδρος της ETUCE, απευθυνόμενος στους συνέδρους, τόνισε ότι η εκπαίδευση αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την κοινωνική πρόοδο και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επισημαίνοντας ότι η ένταξη των προσφύγων και μεταναστών δεν συνιστά απλώς κοινωνική υποχρέωση αλλά ταυτόχρονα μια μοναδική ευκαιρία για τη δημιουργία πιο δίκαιων και συμπεριληπτικών κοινωνιών. Η δήλωση αυτή συνοψίζει τον κεντρικό προσανατολισμό του συνεδρίου, δηλαδή την αντιμετώπιση της εκπαίδευσης όχι ως απομονωμένου θεσμού αλλά ως πυλώνα κοινωνικής δικαιοσύνης και δημοκρατικής ανάπτυξης.
Το συνέδριο της Βαρσοβίας αποτέλεσε έτσι μια σημαντική καμπή για την ανταλλαγή εμπειριών, την εμβάθυνση της επιστημονικής γνώσης και τη διαμόρφωση κοινών ευρωπαϊκών στρατηγικών για την εκπαιδευτική ένταξη των προσφύγων και μεταναστών. Μέσα από τον διάλογο που αναπτύχθηκε, επιβεβαιώθηκε ότι τις Εκπαιδευτικές Οργανώσεις, όπως και η ΠΟΕΔ, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της συλλογικής προσπάθειας, αναλαμβάνοντας ρόλο-κλειδί στη διαμόρφωση πολιτικών και πρακτικών που θα διασφαλίσουν ότι η εκπαίδευση θα συνεχίσει να αποτελεί βασικό μοχλό κοινωνικής συνοχής, ένταξης και ισότητας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
