Συμμετοχή της ΠΟΕΔ στην Παγκόσμια Σύνοδο για την Αναπηρία στο Βερολίνο της Γερμανίας (2-3 Απριλίου 2025)

 

Η Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής για την Αναπηρία (GDS) είναι η κορυφαία πράξη στον κόσμο για την προώθηση των δικαιωμάτων και την ισότιμη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία. Η Σύνοδος Κορυφής, η οποία ξεκίνησε το 2018, φέρνει σε επαφή κυβερνήσεις, οργανώσεις ατόμων με αναπηρία (OPDs), την κοινωνία των πολιτών, τον ιδιωτικό τομέα, διεθνείς οργανισμούς και δωρητές, για να επιταχύνουν την πρόοδο στην ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς για την αναπηρία και στην ανθρωπιστική δράση.

 

Η GDS βασίζεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD) και υποστηρίζει την εφαρμογή της Ατζέντας του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Λειτουργεί ως ένας μηχανισμός για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας, την ενεργοποίηση δεσμεύσεων και την ενίσχυση της λογοδοσίας για την ένταξη των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς, ανάμεσά τους και την εκπαίδευση.

 

Η τρίτη Σύνοδος Κορυφής, η οποία συνδιοργανώθηκε το 2025 από τη Γερμανία, την Ιορδανία και τη Διεθνή Συμμαχία για την Αναπηρία (IDA), συγκέντρωσε πάνω από 4.700 συμμετέχοντες από περισσότερες από 160 χώρες στο Βερολίνο. Δόθηκε έμφαση στην ανάληψη ευθύνης από τα κράτη και τη διεθνή συνεργασία χωρίς αποκλεισμούς. Η GDS 2025 ολοκληρώθηκε με την υιοθέτηση της Διακήρυξης Αμμάν-Βερολίνου και πάνω από 800 νέες δεσμεύσεις από κυβερνήσεις, τον ιδιωτικό τομέα και τους αναπτυξιακούς εταίρους για την επιτάχυνση της ένταξης των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς.

 

Στη σύνοδο κορυφής συμμετείχε και η ΕΙ (Education International). Στόχος της Συνόδου ήταν να «κλείσει το χάσμα μεταξύ δύο συχνά ασύνδετων τομέων: της ένταξης των ατόμων με αναπηρία και της αναπτυξιακής συνεργασίας», συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών και των μαθητών με αναπηρίες. Η Σύνοδος Κορυφής ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για την ΕΙ και τις οργανώσεις-μέλη της να προωθήσουν ένα κοινωνικό μοντέλο αναπηρίας, όπως συμφωνήθηκε μέσω του πρόσφατα εγκριθέντος ψηφίσματος του Παγκόσμιου Συνεδρίου, «Μια νέα προσέγγιση για την αναπηρία» και μια νέα εννοιολόγηση της συμπερίληψης. Η ΠΟΕΔ, εκπροσωπήθηκε στη Σύνοδο από το μέλος του ΕΔΣ της ΠΟΕΔ, Μάριο Στυλιανού.

 

Την έναρξη της Συνόδου Κορυφής κήρυξαν οι Nawaf Kabbara (Πρόεδρος IDA, Διεθνούς Συμμαχίας για την Αναπηρία), Olaf Scholz (Ομοσπονδιακός Καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας), Αμπντάλα Β΄ Αλ-Χουσεΐν (Βασιλιάς της Ιορδανίας,) και η Amina Mohammed (Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών).

 

Το μέλος της ΠΟΕΔ έλαβε μέρος σε κύριες και παράλληλες συνεδρίες που αφορούσαν ανάμεσα σε άλλα τα εξής θέματα:

• -Kλείνοντας το χάσμα: Έξι αρχές για την επίτευξη της συμπερίληψης.
• -Πώς να υλοποιηθεί μια συστημική αλλαγή για τη συμπερίληψη στην εκπαίδευση.
• -Από τις μεμονωμένες ενέργειες στη συστημική αλλαγή: Πώς να αλλάξουν τα εκπαιδευτικά συστήματα για να είναι συμπεριληπτικά και προσβάσιμα σε όλους.
• -Το τέλος της ιδρυματοποίησης παιδιών και ενηλίκων.
• -Η συμπερίληψη σε Δράση: Ο Παγκόσμιος Συνασπισμός για μια Συμπεριληπτική Εκπαίδευση μέσω του Αθλητισμού.
• -Προοπτικές χρηματοδότησης της Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης.
• -Μεταμορφώνοντας τις τάξεις: Η ισχύς των εκπαιδευτικών με αναπηρίες στη συμπεριληπτική εκπαίδευση.
• -Μαθησιακά εργαλεία στις τάξεις: Απτικές και τεχνολογικές προσεγγίσεις.
• -Χαμηλή και υψηλή τεχνολογία: Βασικά εργαλεία για τη δημιουργία Συμπεριληπτικών Τάξεων.
• -Ουσιαστική συμμετοχή του OPD στον σχεδιασμό, υλοποίηση και παρακολούθηση ενεργειών Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης.
• -Ιδρύματα: Αγκαλιάζοντας τη Συμπεριληπτική Μάθηση στην πρώιμη παιδική ηλικία.
• -Ξεκλειδώνοντας τη Συμπεριληπτική Μάθηση μέσω εμπλοκής της οικογένειας.
• -Εκπαίδευση σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
• -Φωνές νέων μέσα από εμπειρίες της σχολικής ζωής.
• -Η συμπερίληψη ωφελεί όλους: Συζήτηση για το πώς βοηθά τη μάθηση όλων στη Γενική Τάξη.
• -Κάνοντας τη μάθηση συμπεριληπτική στο Βερολίνο.    

     

Η Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής για την Αναπηρία που διεξήχθη το 2025 στο Βερολίνο, αποτέλεσε ένα κρίσιμο σημείο αναφοράς για την αναθεώρηση και ενίσχυση των πολιτικών που αφορούν τα άτομα με αναπηρίες. Το συνέδριο έφερε από κοινού κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμούς, φορείς της κοινωνίας των πολιτών και ειδικούς, ώστε να διαμορφωθούν και να ενισχυθούν πρωτοβουλίες για την καλύτερη ενσωμάτωση και στήριξη των ατόμων με αναπηρίες παγκοσμίως.

 

Ανάμεσα σε δεκάδες εισηγητές ήταν οι Åsmund Grøver Aukrust, Υπουργός Διεθνούς Ανάπτυξης, Νορβηγία, Sir Stephen Timms, Υπουργός Επικρατείας, Υπουργείο Εργασίας και Συντάξεων και Υπουργείο Παιδείας, Ηνωμένο Βασίλειο, Svenja Schulze, Ομοσπονδιακός Υπουργός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, Γερμανία, Madalitso Kambauwa-Wirima Υπουργός Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Μαλάουι, Luis Benveniste, παγκόσμιος διευθυντής εκπαίδευσης της Παγκόσμιας Τράπεζας, Καουκάμπ Στιούαρτ, Υπουργός Ισότητας της Σκωτίας, Nidhi Singal, Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, Ηνωμένο Βασίλειο, Sue Swenson, Πρόεδρος, Inclusion International κ.ά.

 

Στη διάρκεια της Συνόδου:

• -Τονίστηκε η ανάγκη για στενότερη συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων και διαφόρων κοινωνικών φορέων προκειμένου να υιοθετηθούν και να εφαρμοστούν ομοιόμορφες πολιτικές και πρακτικές παγκοσμίως.
• -Αναγνωρίστηκε η ανάγκη για πολιτικές που να διασφαλίζουν την πλήρη ένταξη των ατόμων με αναπηρίες σε όλους τους τομείς της ζωής – από την εκπαίδευση και την εργασία μέχρι την υγεία και την κοινωνική ζωή.
• -Αναδείχθηκε ο ρόλος της τεχνολογίας ως καταλύτης για την ανάπτυξη προσβάσιμων λύσεων, δίνοντας έμφαση στην υιοθέτηση προσαρμοσμένων εργαλείων που βελτιώνουν την καθημερινή ζωή των ατόμων με αναπηρίες.
• -Επισημάνθηκε η ανάγκη για αναβάθμιση των δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών, ώστε να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα και η ικανότητα υποστήριξης των ατόμων με αναπηρίες.
• -Δόθηκε έμφαση στη δημιουργία ολοκληρωμένων πολιτικών που δεν εστιάζουν μόνο στην άμεση υποστήριξη, αλλά και στην πρόληψη του κοινωνικού αποκλεισμού, προωθώντας ένα περιβάλλον ίσων ευκαιριών για όλους.
•  

Οι αποφάσεις της συνόδου αναμένεται να έχουν μακροπρόθεσμες και θετικές συνέπειες στα συστήματα υγείας, εκπαίδευσης και εργασίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η εφαρμογή των νέων πολιτικών και πρακτικών θα οδηγήσει σε:

• -Βελτιωμένη πρόσβαση σε κρίσιμες υπηρεσίες
• -Αύξηση της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης σε θέματα αναπηρίας
• -Δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης και ενίσχυσης της κοινωνικής ένταξης
•  

Έτσι, η Σύνοδος του Βερολίνου το 2025 αποτέλεσε μια καθοριστική στιγμή για την αναδιαμόρφωση των προσεγγίσεων και την υλοποίηση βιώσιμων λύσεων που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρίες παγκοσμίως.

 

Η τελική κατάληξη της 3^ης Παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής για την Αναπηρία 2025 στο Βερολίνο ήταν η Διακήρυξη Αμμάν-Βερολίνου 2025 για την παγκόσμια ένταξη των ατόμων με αναπηρία. Τα κράτη που υπέγραψαν τη διακήρυξη δεσμεύτηκαν να εργαστούν για την επίτευξη της συμπερίληψης σε όλο τον κόσμο, σε µία προσέγγιση βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα όσον αφορά την αναπηρία χωρίς αποκλεισμούς, η οποία ενσωματώνεται στην καθολική επικύρωση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (CRPD). Τα κράτη επιβεβαίωσαν τα αποτελέσματα των προηγούμενων Παγκόσμιων Συνόδων Κορυφής για την Αναπηρία 2018 και 2022, τις περιφερειακές προσυνόδους κορυφής πριν από την παρούσα σύνοδο κορυφής, καθώς και τις πολιτικές διαβουλεύσεις.

 

Το όραμα είναι η δημιουργία ενός κόσμου χωρίς αποκλεισμούς, ενός κόσμου όπου όλα τα άτομα με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των παιδιών με αναπηρίες, απολαμβάνουν όλα τους τα δικαιώματα, με την εξάλειψη όλων των εμποδίων που εμποδίζουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία. Το κάθε συμβαλλόμενο κράτος δεσμεύτηκε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο της διακήρυξης και να διαθέσει τους μέγιστους διαθέσιμους εγχώριους πόρους για αυτόν τον στόχο. Βασικός στόχος είναι να μην μένει κανείς πίσω.

 

Ταυτόχρονα, η Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής για την Αναπηρία 2025 έφερε στο προσκήνιο το πολύ επίκαιρο και ταυτόχρονα κρίσιμο ζήτημα της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο των συνεδρίασεων, βγήκαν σημαντικά συμπεράσματα και συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής που στοχεύουν στη διαμόρφωση και εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού συστήματος που θα είναι προσβάσιμο, ίσο και δίκαιο για όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως αναπηρίας.

 

Βασικά Συμπεράσματα για Συμπεριληπτική Εκπαίδευση

- Αναγνώριση της Εκπαίδευσης ως Θεμέλιου Λίθου.

Η εκπαίδευση περιγράφεται ως θεμέλιος λίθος για την προώθηση των δικαιωμάτων και της ελευθερίας των ατόμων με αναπηρίες. Η συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία θεωρείται απαραίτητη για την ενίσχυση της κοινωνικής τους ένταξης και για την οικοδόμηση μιας κοινότητας που σέβεται τη διαφορετικότητα.

- Ανάγκη για Ολιστική Αναμόρφωση του Εκπαιδευτικού Συστήματος.

Επισημάνθηκε η ανάγκη αναμόρφωσης των εκπαιδευτικών πολιτικών σε όλα τα επίπεδα. Από την επιμόρφωση εκπαιδευτικών μέχρι τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων των μαθητών.

- Συνεργασία και Εμπλοκή όλων των Δομών που σχετίζονται με τη Συμπερίληψη.

Υπογραμμίστηκε η σημασία της συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κοινωνικών οργανώσεων και κοινοτήτων για τη διαμόρφωση πολιτικών που να ενισχύουν τη Συμπεριληπτική Εκπαίδευση.

- Χρήση Νέων Τεχνολογιών.

Τονίστηκε η ανάγκη αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας προκειμένου να δημιουργηθούν ευέλικτες και προσβάσιμες πλατφόρμες μάθησης, που θα αφαιρούν εμπόδια και θα ενισχύουν την ενεργό συμμετοχή των μαθητών με ειδικές ανάγκες.

 

Προτάσεις Πολιτικής για τη Συμπεριληπτική Εκπαίδευση

Για να μετατραπεί το θεωρητικό πλαίσιο της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης σε πρακτικές εφαρμογές, παρουσιάστηκαν συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής:

1. Εκπαίδευση και Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών.

   - Ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης για εκπαιδευτικούς που θα καλύπτουν τόσο θεωρητικές όσο και πρακτικές πτυχές της διδασκαλίας σε ένα περιβάλλον που προάγει τη συμπερίληψη.

   - Διεξαγωγή τακτικών σεμιναρίων και εργαστηρίων που θα επικεντρώνονται στις βέλτιστες πρακτικές και νέες προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία.

2. Υποδομές και Προσβάσιμα Περιβάλλοντα Μάθησης.

   - Επένδυση σε σύγχρονες και προσαρμοσμένες υποδομές που διασφαλίζουν ότι όλοι οι μαθητές έχουν πρόσβαση στους χώρους και τα εργαλεία μάθησης.

   - Ανάπτυξη τεχνολογιών υποστήριξης που θα βοηθούν τους μαθητές με αναπηρίες να επικοινωνούν, να μαθαίνουν και να συμμετέχουν πλήρως στην εκπαιδευτική διαδικασία.

3. Συνεργασία με Κοινότητες και Οικογένειες.

   - Ενθάρρυνση της ενεργούς συμμετοχής των οικογενειών και των κοινοτικών φορέων στην εκπαιδευτική διαδικασία, αναγνωρίζοντας τους ρόλους τους ως βασικούς εταίρους στην ένταξη.

   - Δημιουργία τοπικών δικτύων υποστήριξης και ανταλλαγής καλών πρακτικών μεταξύ σχολείων, γονέων και ειδικών συμβούλων.

4. Κανονισμοί και Νομοθετικές Ρυθμίσεις.

   - Υιοθέτηση και εφαρμογή εθνικών και διεθνών νομικών πλαισίων που διασφαλίζουν το δικαίωμα στην ισότιμη και συμπεριληπτική εκπαίδευση για όλους.

   - Ενίσχυση των μηχανισμών παρακολούθησης και αξιολόγησης των προγραμμάτων συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, για την έγκαιρη διόρθωση και βελτίωση των πολιτικών.

5. Χρηματοδότηση και Επενδύσεις.

   - Δημιουργία βιώσιμων μοντέλων χρηματοδότησης για την υποστήριξη της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

   - Δημιουργία προγραμμάτων επιδοτήσεων που θα προωθούν την καινοτομία και την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στα σχολεία.

 

Η επιτυχής εφαρμογή των παραπάνω προτάσεων σηματοδοτεί μια επαναστατική προσέγγιση για την εκπαίδευση, διευρύνοντας τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες για όλους τους μαθητές και συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας πιο συνεκτικής και κοινωνικά δίκαιης κοινωνίας. Μέσω της υιοθέτησης και εφαρμογής των πολιτικών αυτών, αναμένεται μια θετική μεταμόρφωση στο εκπαιδευτικό σύστημα, με απώτερο στόχο την πλήρη και ουσιαστική ένταξη των ατόμων με αναπηρίες σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας.

 

Συνεπώς, τα συμπεράσματα της Παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής για την Αναπηρία 2025 απεικονίζουν ένα όραμα για το μέλλον της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, με έμφαση στο δικαίωμα όλων στη μάθηση. Η συνεργασία, η καινοτομία και η δέσμευση σε συνεχή βελτίωση αποτελούν τα θεμέλια για την επίτευξη ενός εκπαιδευτικού συστήματος που όχι μόνο ανταποκρίνεται στις ανάγκες κάθε μαθητή, αλλά και προάγει και ενδυναμώνει τη συμμετοχή τους στην κοινωνία.