Το σκεπτικό της αντίδρασης της ΠΟΕΔ
Η ανακοίνωση σε pdf
Γενικά για τις αντικαταστάσεις
Το ζήτημα των αντικαταστάσεων αποτελεί ένα κρίσιμο ζήτημα στον χώρο της Δημοτικής Εκπαίδευσης τα τελευταία χρόνια. Η ρύθμιση των εργοδοτικών όρων των αντικαταστατών ως αυτή συστήνεται από τον Γενικό Ελεγκτή και υιοθετήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας είναι η κορύφωση του προβλήματος και οδήγησε την ΠΟΕΔ σε αντίδραση.
Εδώ και τρία περίπου χρόνια η αρμόδια αρχή διαχειρίζεται την πλήρωση των κενών που παρουσιάζονται λόγω αδειών εκπαιδευτικών με τρόπο που δημιουργεί προβλήματα στη στελέχωση και την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων. Ολιγοήμερες απουσίες δασκάλων τάξης, απουσίες διευθυντών μικρότερης διάρκειας των δύο εβδομάδων, απουσίες μερικώς αποσπασμένων συναδέλφων δεν αναπληρώνονται, στο σύνολό τους, από διορισμούς αντικαταστατών. Επιπλέον, οι διορισμοί αντικαταστατών για κάλυψη απουσιών διευθυντών μεγαλύτερης των δύο εβδομάδων δεν γίνονται με τρόπο που να καλύπτονται οι διοικητικές ανάγκες. Σοβαρό έλλειμμα αποτελεί και η απόφαση της επίσημης πλευράς για μη διορισμό αντικαταστατών κατά την πρώτη εβδομάδα του σχολικού έτους καθώς και για τις τελευταίες μέρες, που μπορεί να ανέρχονται και πέραν των 10 εργάσιμων πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων, του Πάσχα και κυρίως του Καλοκαιριού.
Με τη μείωση των διορισμών αντικαταστατών, με οποιαδήποτε δικαιολογία και αν επικαλείται η αρμόδια αρχή, και η οποία δεν γίνεται αποδεκτή από την ΠΟΕΔ, δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα δυσλειτουργίας στα σχολεία, στην επαρκή κάλυψη τόσο των διδακτικών αναγκών και της υλοποίησης των λοιπών εκπαιδευτικών δράσεων όσο και, ιδιαίτερα, της μέριμνας για την ασφάλεια των μαθητών. Το πρόβλημα εντείνεται περισσότερο στις μικρές σχολικές μονάδες και σε όλα τα νηπιαγωγεία.
Συνεπώς το όλο ζήτημα επιβαρύνει τις σχολικές μονάδες στο σύνολό τους. Η οικονομίστικη αντίκριση του, με πρώτο θύμα τον αδιόριστο εκπαιδευτικό, αντανακλά αρνητικά τόσο και στις συνθήκες και όρους εργασίας του υπόλοιπου εκπαιδευτικού προσωπικού αλλά και της ποιότητας στην παρεχόμενη εκπαίδευση, που το κάθε παιδί δικαιούται να απολαμβάνει.
Το όλο θέμα τέθηκε στην Επίσημη Πλευρά από την αρχή του σχολικού έτους. Έγιναν συναντήσεις με το ΥΠΠ αλλά και συσκέψεις αρμοδίων τμημάτων της Πολιτείας. Δόθηκε αρκετός χρόνος για επίλυσή του. Δυστυχώς, μέχρι αυτή τη στιγμή, 2 και πλέον μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς η εκκρεμότητα παραμένει με κύρια αρνητική συνέπεια τη μείωση των ήδη μειωμένων ωφελημάτων των αντικαταστατών και τη συνεχιζόμενη ταλαιπωρία των σχολείων και των υπόλοιπων εκπαιδευτικών από τη νέα πολιτική για τον διορισμό των αντικαταστατών.
Εργασιακή διαφορά
Η χρονική διάρκεια απασχόλησης των Αντικαταστατών εκπαιδευτικών και η λύση που δόθηκε από το Υπουργείο Παιδείας για εργοδότηση των αντικαταστατών όχι με πλήρες ωράριο αλλά στη βάση του διδακτικού χρόνου του εκπαιδευτικού που αντικαθιστούν βρήκε την ΠΟΕΔ να διαφωνεί και να τεκμηριώνει τη θέση της ενώπιον όλων των αρμοδίων, ΥΠΠ, Γενικού Ελεγκτή, Επιτρόπου Διοίκησης. Από πλευράς της Οργάνωσης, έχουν κατατεθεί βάσιμα επιχειρήματα για την ανάγκη οι Αντικαταστάτες να απασχολούνται για πλήρες ωράριο, όπως πλήρες ωράριο είναι και εκείνο του εκπαιδευτικού τον οποίο αυτοί αντικαθιστούν. Δυστυχώς, όμως, η απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να ανατρέψει την πάγια τακτική και να προχωρήσει στην αλλαγή των όρων εργοδότησης των αντικαταστατών, παρά και την προειδοποίηση που τέθηκε από το Δ.Σ. της ΠΟΕΔ να προχωρήσει, αν χρειαστεί, στην επιβολή δυναμικών μέτρων, μη αποκλειομένων και απεργιακών, για τη διεκδίκηση της επίλυσης του θέματος στην ανάγκη να κηρύξει ύπαρξη εργασιακής διαφοράς.
Γι αυτό από τη στιγμή που το αίτημά της ΠΟΕΔ δεν βρήκε τη δέουσα ανταπόκριση, και το θέμα δεν επιλύθηκε προς όφελος των σχολείων με αποτέλεσμα αυτό να έχει βλαπτικές επιδράσεις στην ομαλή λειτουργία των σχολείων και μεγάλη αναστάτωση στον εκπαιδευτικό κόσμο και, ιδιαίτερα, στους επηρεαζόμενους εκπαιδευτικούς, η Οργάνωση είναι υποχρεωμένη σήμερα να προχωρήσει στην εξαγγελία στάσης εργασίας όλων των εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης, την Τετάρτη, 12 Νοεμβρίου, 2014, μεταξύ των ωρών 7:30 – 9:00 π.μ.
Πρόβλημα
Μέχρι και την περσινή σχολική χρονιά οι αντικαταστάτες στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση διορίζονταν με πλήρες ωράριο εκπαιδευτικού, όπως πλήρες ωράριο είναι και εκείνο του εκπαιδευτικού τον οποίο αυτοί αντικαθιστούν, με την δικαιολογημένη αιτιολόγηση όπως παρουσιάζεται πιο κάτω και η οποία γίνεται αποδεκτή από το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας. Κατά τη φετινή σχολική χρονιά το Υπουργείο πάρα τη διαφωνία της ΠΟΕΔ προχώρησε στην εργοδότηση των αντικαταστατών όχι με πλήρες ωράριο αλλά στη βάση του διδακτικού χρόνου του εκπαιδευτικού που αντικαθιστούν. Αυτό έχει ήδη επιφέρει ιδιαίτερα λειτουργικά προβλήματα λόγω των ελλειμμάτων που δημιουργούνται στα σχολεία από την απασχόληση των Αντικαταστατών για μειωμένο ωράριο.
Τοποθετούμενη με τον τρόπο αυτό η Επίσημη Πλευρά παραβλέπει, χωρίς συναίσθηση της δικής της ευθύνης, όλες τις άλλες υποχρεώσεις του εκπαιδευτικού μέσα στο σχολείο και παραγνωρίζει με ελαφρότητα τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργούνται, έτσι, στην ομαλή λειτουργία των σχολείων, όπως είναι η ασφάλεια των μαθητών, η επικοινωνία με τους γονείς, η εκπλήρωση των διοικητικών και άλλων υποχρεώσεων που προκύπτουν για κάθε ένα εκπαιδευτικό και πολλά άλλα. Σημαντική αναφορά πρέπει να κάνουμε στα προβλήματα ασφάλειας που προκύπτουν για τους μαθητές αλλά και για τον ίδιο τον αντικαταστάτη εκπαιδευτικό. Από τη στιγμή που οι όροι και το καθεστώς εργοδότησης αλλάζουν και ο αντικαταστάτης εκπαιδευτικός δεν απασχολείται σε πλήρες ωράριο, θα παρατηρηθεί έλλειμμα νομικής κάλυψης τόσο στον ίδιο όσο και στο σχολείο.
Η αλλαγή της ακολουθούμενης, για σειρά χρόνων και με συναίσθηση δικαίου, πρακτικής στο χώρο της Δημοτικής Εκπαίδευσης θα αποβεί σε βάρος του επιτελούμενου από τα σχολεία εκπαιδευτικού έργου, με αρνητικές επιπτώσεις και συνέπειες και στα ίδια τα παιδιά.
Επιχειρήματα υπέρ του δίκαιου αιτήματός μας
Το Υπουργείο Παιδείας παραδέχεται και αποδέχεται τα επιχειρήματά της Οργάνωσης. Χαρακτηριστικά στην απάντηση που δόθηκε από αυτό στην Επίτροπο Διοικήσεως εύστοχα αναφέρεται (παρουσιάζονται αυτούσια κομμάτια από την απάντηση του Υπουργείου Παιδείας):
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού θεωρεί ότι, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της Δημοτικής Εκπαίδευσης, επιβάλλεται η συνέχιση της υφιστάμενης πρακτικής, διότι: 1) Η πλειονότητα των δασκάλων που εργάζονται στα Δημοτικά Σχολεία είναι τοποθετημένοι στη βάση του πολυδύναμου δασκάλου υπεύθυνου τμήματος, με όλα τα καθήκοντα που απορρέουν από τη συγκεκριμένη υπευθυνότητα, και κατά συνέπεια και οι αντικαταστάτες τους, όπως:
• προετοιμασία γιορτών και εκδηλώσεων
• επίλυση διαφορών και συγκρούσεων παιδιών του τμήματός του
• συμμετοχή σε πολυθεματικές ομάδες
• συμμετοχή σε διαγωνισμούς
• συνοδεία παιδιών σε επισκέψεις εκτός σχολείου
• συνεργασία με άλλους εκπαιδευτικούς για διαθεματική διδακτική προσέγγιση
• ενημέρωση επιθεωρητών και σχολικών συμβούλων
• επισκέψεις γονέων κ.α.
2) Όλοι οι δάσκαλοι, και κατά συνέπεια και οι αντικαταστάτες τους, κατά τον μη διδακτικό χρόνο, είναι απόλυτα αναγκαίο για την ομαλή και εύρυθμη λειτουργία των σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης, να συμμετέχουν/ασχολούνται με τα πιο κάτω:
• παιδονομία
• αντικατάσταση εκπαιδευτικού που απουσιάζει για τρεις ή λιγότερες μέρες από το σχολείο
• συνεδρίες προσωπικού
• ενδοσχολικές επιμορφωτικές και άλλες δραστηριότητες
• προετοιμασία διδακτικού υλικού
• διορθώσεις εργασιών
• παροχή ενισχυτικής διδασκαλίας
• παροχή συναισθηματικής στήριξης σε μαθητές που χρειάζονται βοήθεια και το σχολείο δεν έχει τη δυνατότητα να την παρέχει
• συγύρισμα αποθηκών που έχουν υπό την ευθύνη τους κ.α.
3) Οι πρακτικές αντικατάστασης που ακολουθούνται, τηρουμένων όλων των πιο πάνω, είναι οι πιο κάτω:
• Στην περίπτωση αντικατάστασης εκπαιδευτικού που διδάσκει 29 περιόδους δεν υφίσταται κανένα θέμα.
• Στην περίπτωση αντικατάστασης εκπαιδευτικού που διδάσκει 27 ή 25 περιόδους, ο αντικαταστάτης εκπαιδευτικός για τις 2 ή 4 περιόδους που περισσεύουν αντίστοιχα, αναλαμβάνει την παροχή ενισχυτικής διδασκαλίας σε παιδιά με ρίσκο αναλφαβητισμού ή με μαθησιακές δυσκολίες για τα οποία δεν υπάρχει διασφαλισμένος επίσημα χρόνος.
• Στην περίπτωση που ο εκπαιδευτικός που απουσιάζει είναι Βοηθός Διευθυντής (Β.Δ.), του οποίου ο διδακτικός χρόνος είναι 23 περιόδους, οι 6 διδακτικοί περίοδοι, που περισσεύουν και που θεσμοθετημένα είχαν δοθεί στον Β.Δ. για εκτέλεση διοικητικών καθηκόντων, μεταφέρονται σε έμπειρο δάσκαλο του υφιστάμενου προσωπικού, ώστε να αξιοποιούνται πλήρως για διοικητική στήριξη της διεύθυνσης.
• Στην περίπτωση απουσίας Διευθυντή ισχύουν ανάλογα διάφορες ρυθμίσεις. Συγκεκριμένα, όταν ο Διευθυντής απουσιάζει μέχρι 15 ημέρες δεν αποστέλλεται αντικαταστάτης στη θέση του και το σχολείο διαχειρίζεται με εσωτερικές ρυθμίσεις την απουσία του. Όταν απουσιάζει για διάστημα μεταξύ 15-30 ημερών, τότε αποστέλλεται στο σχολείο αντικαταστάτης μόνο για τις ώρες που διδάσκει ο Διευθυντής. Στις περιπτώσεις, όμως, που η απουσία του Διευθυντή είναι μεγαλύτερη του 1 μηνός, τότε αποστέλλεται αντικαταστάτης 29 διδακτικών περιόδων και αναλαμβάνει καθήκοντα διευθύνοντα ένας Βοηθός Διευθυντής. Κατά συνέπεια ελλείπουν οι 23 διδακτικές περίοδοι του Β.Δ. και ακολούθως με την έλευση του αντικαταστάτη, εφαρμόζεται ότι και στην περίπτωση απουσίας του Β.Δ..
Οι ιδιαιτερότητες της Δημοτικής Εκπαίδευσης, ευνοούν τη συνέχιση της υφιστάμενης πολιτικής και ταυτόχρονα μη υιοθέτηση της περίπτωσης όπου οι αντικαταστάτες Δημοτικής Εκπαίδευσης να εργάζονται μόνο για τις περιόδους που διδάσκει ο δάσκαλος που απουσιάζει. Σε αντίθετη περίπτωση, που υιοθετηθεί η πολιτική, οι αντικαταστάτες Δημοτικής Εκπαίδευσης να εργάζονται μόνο για τις περιόδους που διδάσκει ο δάσκαλος που απουσιάζει, και που μπορεί και να φαίνεται ως η πλέον οικονομικά συμφέρουσα προς το κράτος, τότε θα εμφανιστούν σοβαρά προβλήματα για τα οποία το κόστος ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο από τις όποιες πιθανές εξοικονομήσεις.
Η Επίτροπος Διοικήσεως συμφωνεί με το δίκαιο της απόφασης μας.
Η Επίτροπος Διοικήσεως αναφέρει στην έκθεση της ότι οι αντικαταστάτες εκπαιδευτικοί, οι οποίοι διορίζονται για αναπλήρωση των απουσιαζόντων συναδέλφων τους, είτε ανήκουν στην μία, είτε ανήκουν στην άλλη κατηγορία (δηλ. Δημοτικής ή Μέσης Εκπαίδευσης), οφείλουν να ασκούν το σύνολο των καθηκόντων που οφείλει να ασκεί και ο εκπαιδευτικός τον οποίο αναπληρούν. Αυτό σημαίνει ότι τον αναπληρούν, αναφορικά τόσο με το αμιγώς διδακτικό έργο, όσο και με το έργο που αυτός οφείλει να παράγει εκτός αίθουσας διδασκαλίας.
Οι λύσεις που προτείνουν οι θεσμοί του κράτους δεν αναφέρονται στη μείωση των όρων απασχόλησης των αντικαταστατών.
Η Επίτροπος Διοικήσεως αναφέρει στην έκθεση της ότι - αν και χωρίς να εμπίπτει στις αρμοδιότητές της να προτείνω λύσεις που θα συνεπάγονταν επιβάρυνση του Κρατικού Προϋπολογισμού – περιορίζεται στη διαπίστωση της ανισότητας για την οποία στην παρούσα γίνεται λόγος, εναπόκειται, δε, στο εμπλεκόμενο Υπουργείο να εξεύρει τους τρόπους άρσης της ανισότητας αυτής. Η εισήγησή της, συναφώς, είναι αυτό να εργαστεί, το συντομότερο δυνατό, προς την κατεύθυνση αυτή.
Από την ενημέρωση που είχαμε παρόμοια θέση είχε και Γενικός Ελεγκτής ο οποίος επικεντρώθηκε στο ότι το Υπουργείο Παιδείας θα έπρεπε να βρεί λύση που να μην επιβαρύνει επιπλέον τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
Το κόστος για την πλήρωση των αντικαταστάσεων ακολουθεί πτωτική τάση.(στοιχεία από ετήσια Έκθεση ΕΕΥ 2013 σελ 34-35)
Γράφημα Β.4
Διορισμοί αντικαταστατών κατά τα έτη 2001-2013
Από το πιο πάνω Γράφημα, προκύπτει ότι οι αντικαταστάσεις παρουσίαζαν συνεχή αύξηση μέχρι το 2011. Συγκριτικά με το 2012, οι αντικαταστάσεις του 2013 παρουσιάζουν μείωση κατά 24%.
Στα Γράφημα Β.5, που ακολουθεί, φαίνεται το οικονομικό κόστος των αντικαταστάσεων κατά τα έτη 2001 μέχρι 2013.
(Σημ.: τα ποσά πριν το 2008 έχουν μετατραπεί σε ευρώ για σκοπούς σύγκρισης)
Ειδικότερα, για το 2013 το κόστος των αντικαταστάσεων κατανέμεται ως εξής:
• Δημοτική εκπαίδευση 4.756.295 ευρώ
• Μέση γενική εκπαίδευση 2.657.030 ευρώ
• Μέση τεχνική εκπαίδευση 50.965 ευρώ
Σε σχέση με το 2012, το οικονομικό κόστος των αντικαταστάσεων μειώθηκε συνολικά κατά 525.811 ευρώ ή 6,6%.
Όπως παρουσιάζεται από τα στοιχεία της έκθεσης της ΕΕΥ τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται σημαντική μείωση στις αντικαταστάσεις με συνεπακόλουθο και την αισθητή μείωση του προυπολογισμού. Μείωση που μας δίνει το δικαίωμα να απαιτούμε από το Υπουργείο Παιδείας να προχωρήσει στις λύσεις που να υπηρετούν το καλώς νοούμενο συμφέρον της Εκπαίδευσης και της προσφοράς της ισότιμα προς όλα τα παιδιά αλλά και να απαντούν στο ζητούμενο για την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου, χωρίς να εφαρμόζει λύσεις που περιλαμβάνουν περαιτέρω περικοπές.
Άδικη η συνεχιζόμενη επίθεση προς τους εκπαιδευτικούς
Η Οργάνωση τόνισε στους εκπροσώπους της Επίσημης Πλευράς, περιλαμβανομένου και του ίδιου του Υπουργού Παιδείας, ότι οποιαδήποτε προσπάθεια για περιορισμό του χρόνου απασχόλησης των Αντικαταστατών δεν μπορεί να εξηγηθεί παρά μόνο ως οικονομίστικη προσέγγιση που δεν υπολογίζει το έργο που επιτελεί κάθε εκπαιδευτικός στο σχολείο και τις βαρύτατες ευθύνες που αναλαμβάνει.
Το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ως ακόμη ένα επιπλέον πλήγμα εις βάρος του εκπαιδευτικού. Του εκπαιδευτικού της Κύπρου που αγόγγυστα τα τελευταία χρόνια έχει αποδεχτεί να συνεισφέρει μαζί με τους άλλους εργαζόμενους. Συνεισφορά που ξεπερνά το 30% μαζί με τις διαρθρωτικές αλλαγές, τις προαγωγές χωρίς οικονομική επιβάρυνση για το κράτος και την παγοποίηση των μισθών. Το ίδιο και στον αντικαταστάτη εκπαιδευτικό, ο όποιος, όπως και η πλειονότητα των εκπαιδευτικών δεν έχει σταθερό τόπο εργασίας αλλά και ούτε καν σταθερό το ελάχιστο εισόδημα. Συχνά τοποθετείται σε μεγάλες αποστάσεις, π.χ. από τη Λευκωσία στην Πάφο, ενοικιάζει και επιπλώνει σπίτι, χρεώνεται, υποχρεωτικά, για κατάλληλο αυτοκίνητο, πληρώνει την αντίστοιχη διακίνηση για να δει την οικογένειά του, με αποτέλεσμα ο μισθός του να μειώνεται δραστικά. Μια επίθεση στον εκπαιδευτικό που σε τελική ανάλυση δεν θα αποδώσει καρπούς μια και η οικονομική κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με μέτρα προς την κατεύθυνση του τομέα της εκπαίδευσης, ιδιαίτερα, από τη στιγμή που στην ΕΕ, η Παιδεία εξαιρείται από τις οποιεσδήποτε μειώσεις.
Τι ζητούμε;
Η ΠΟΕΔ θέτει ως μοναδική προϋπόθεση για επίλυση της εργασιακής διαφοράς την επαναφορά από το Υπουργείο Παιδείας της πάγιας τακτικής που επικρατούσε μέχρι σήμερα έτσι ώστε φέτος, αλλά και τα επόμενα χρόνια οι Αντικαταστάτες να απασχολούνται για πλήρες ωράριο, όπως πλήρες ωράριο είναι και εκείνο του εκπαιδευτικού τον οποίο αυτοί αντικαθιστούν.
Δυναμικά μέτρα
Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, η ΠΟΕΔ δεν έχει άλλη διέξοδο παρά να αντιδράσει με δυναμικά μέτρα, όπως εξάλλου, είχε προειδοποιήσει, γι’ αυτό και εξαγγέλλει στάση εργασίας όλων των εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης, την Τετάρτη, 12 Νοεμβρίου, 2014, από τις 07.30 ως τις 09.00, καλώντας, ταυτόχρονα, την Επίσημη Πλευρά να επανεξετάσει τη θέση της, ώστε η αναπότρεπτη, διαφορετικά, κατάσταση έντασης που θα δημιουργηθεί στα σχολεία να αποφευχθεί.
Κατά την ώρα της στάσης εργασίας θα πραγματοποιηθούν Επαρχιακές Συγκεντρώσεις Διαμαρτυρίας από τις 7:45 μέχρι τις 8:30 π.μ. στους εξής χώρους:
Επαρχία Λευκωσίας: Στον προαύλιο χώρο του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.
Επαρχίες Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου: έξω από τα οικεία Επαρχιακά Γραφεία Παιδείας.
Στην Ελεύθερη Επαρχία Αμμοχώστου έξω από το Δημαρχείο Παραλιμνίου, με σκοπό την ενημέρωσή τους και την έγκριση ψηφίσματος το οποίο θα επιδοθεί στον Υπουργό Παιδείας.
Διευκρινίζεται, περαιτέρω, ότι κατά την ώρα της στάσης εργασίας όλοι οι εκπαιδευτικοί θα απουσιάζουν από το σχολείο, γι’ αυτό και οι μαθητές δεν πρέπει να παρουσιαστούν πριν από τις 09.00.
Η Οργάνωση εκφράζει τη λύπη της αν, αναπόφευκτα, τα μέτρα που θα εφαρμόσει θα ταλαιπωρήσουν και τους γονείς και τους μαθητές των σχολείων μας, διευκρινίζοντας εντούτοις ότι η επιλογή του χρόνου εφαρμογής του μέτρου έγινε με σκοπό να περιορίσει, κατά το δυνατό, αυτή την ταλαιπωρία.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΕΔ